Nowinki z wirtualnej ścieżki

Nowinki z wirtualnej ścieżki

Centrum

Niedźwiedziówka… Czy to groźny zwierz czy nalewka? A może coś innego? Do naszego Centrum wniknęła niepostrzeżenie i usadowiła się na ścianie. Niedźwiedziówka kaja, znana również, jako niedźwiedziówka nożówka lub gosposia, a po łacinie Arctia caja – to piękna, barwna ćma, czyli motyl nocny z rodziny mrocznicowatych i podrodziny niedźwiedziówkowatych. Pomimo, że występują pospolicie w całej Europie, nie jest łatwo je zaobserwować, gdyż za dnia chowają się wśród roślin, skąd wylatują dopiero po zapadnięciu zmroku. Dorosłe niedźwiedziówki są pożywieniem dla ptaków i nietoperzy. Nie są jednak całkiem bezbronne, gdyż wydzielają toksyny składających się z biogennych amin, pirazyny, polifenoli oraz glikozydów irydoidowych. Są one endogenne lub izolowane ze spożywanych roślin, które zawierają pirolizydynowe alkaloidy. Ponieważ z naszego Centrum mogłoby trudno się samodzielnie wydostać, nasza niedźwiedziówka została zaproszona do pojemnika z lupą, gdzie mogli ją przez chwilę obejrzeć uczestnicy naszych zajęć, a potem zwróciliśmy jej wolność, usadawiając ją na pobliskim dębie szypułkowym.

Staw i szuwary

Co to za kolczaste kuleczki? Te kolce wcale nie należą do jeża! To jeżogłówka gałęzista, po łacinie Sparganium erectum. Jest to pospolita roślina strefy przybrzeżnej w całym kraju, lubi wody wolno płynące i stojące. Występuje w szuwarach mulistych jezior i stawów, preferuje glebę bogatą w składniki odżywcze. Jest helofitem, czyli rośliną typowo bagienną. Posiada długie, szerokie liście, z wyraźnie widocznym grzbietem od spodu. Kwiaty ma osadzone na rozgałęzionej łodydze – kilkanaście główek męskich i pod nimi kilka żeńskich. Kwiaty męskie są mniejsze od żeńskich i rosną w górnej części pędów. Kwiaty żeńskie zaś rosną w dolnej części i to one tworzą kolczaste kwiatostany. Kwitnie latem. Właśnie ze względu na dekoracyjność liści, kwiatów i nasienników, a przy tym dobre zdolności filtracyjne, coraz częściej sadzona jest w oczkach wodnych. Łatwo dostępna jest w handlu, a ponieważ jest w pełni mrozoodporna i cechuje się dość szybkim wzrostem, każdy posiadacz oczkawodnego może cieszyć się jej atrakcyjnym wyglądem. Ziele wraz z owocami zawiera flawonoidy – kwercetynę, rytynę i mirycetynę. Związki te działają przeciwzapalnie i wzmacniająco na ściany naczyń krwionośnych. Owoce bogate są w lipidy, skrobię i białka, zaś w zielu można znaleźć żółciopędne kwasy fenolowe, które działają ochronnie na wątrobę  i mają właściwości przeciwbakteryjne.

Grąd

Kto w naszym grądzie rozdaje za darmo smakołyki? I to jeszcze zdrowe? To leszczyna pospolita, krzew uwielbiany przez amatorów pysznych i zdrowych orzechów laskowych, nie tylko kojarzone z nią wiewiórki, ale również ludzi, zarówno dzieci, młodzież jak i dorosłych! Leszczyna, po łacinie Corylus avellana, to roślina charakterystyczna dla grądów, pospolicie występuje na terenie całego kraju. Często ją mijamy, a mało kto ją rozpoznaje i zdaje sobie sprawę, że tuż obok nas rosną sobie orzechy laskowe, którymi możemy poczęstować się za darmo. Olej, który można tłoczyć z owoców leszczyny znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, farbiarskim oraz perfumeryjnym. Pomimo, że leszczyna jest wiatropylna, jej pyłek bogaty w białka jest bardzo chętnie zbierany i spożywany wczesną wiosną przez pszczoły. Jeżeli w okolicy pasieki rośnie leszczyna, pszczoły szybciej wracają do sił po okresie zimowym. Chwilowo owoce jej są jeszcze niedojrzałe, ale już za około miesiąc, wychodząc na grzybobranie, warto rozejrzeć się dookoła, czy nie dane nam będzie do leśnych smakołyków dołączyć pyszne  i zdrowe orzechy laskowe.

 

Data publikacji: 26.08.2020